تحرک اجتماعی (بین نسلی): مطالعه موردی شهر کرمانشاه

این رساله عهده دار بررسی توصیفی تحرک اجتماعی در شهر کرمانشاه می باشد. و منظور از تحرک ، تحرک بین نسلی می باشد که اطلاعات مربوط به آن با استفاده از یک نمونهء 308 نفری، به روش سهمیه ای، جمع آوری شده است . شاخص تحرک ، متفاوت بودن رتبهء پایگاه اجتماعی پدر و فرزند می باشد. با این شاخص ، 40 درصد اعضای جامعهء نمونه، تحرک صعودی داشته، 20 درصد در جریان تحرک نزولی واقع شده و 40 درصد بقیه نیز تحرک نداشته اند. و اگر تحرک مطلق را در برابر عدم تحرک قرار دهیم، باید بگوییم 60 درصد اعضای جامعهء نمونه در روند تحرک صعودی قرار گرفته و 40 درصد دیگر به لحاظ اجتماعی غیر متحرک بوده اند. و در صورتی که برای هر یک از اجزای تشکیل دهندهء پایگاه اجتماعی بخواهیم نوعی تحرک قایل شویم از این نظر بیشترین میزان تحرک صعودی در قسمت فرهنگی یا به عبارت دیگر از جنبهء سواد و تحصیلات اتفاق افتاده است و کمترین میزان تحرک صعودی از نظر منزلت شغلی بوده است . در تشکیل پایگاه اجتماعی، در نسل پدران، به نظر می رسد، مهمترین عامل دارایی باشد ولی در نسل فرزندان این عامل جای خود را به منزلت شغلی داده است . از نظر همبستگی، ارتباط تحصیلات از یکسو و دارایی و درآمد از سوی دیگر بسیار ضعیف تر از ارتباط تحصیلات و منزلت شغلی بوده است . و نکتهء دیگر آنکه، احتمالا"، مهمترین عامل تعیین کنندهء میزان تحرک ، چه در سطح کلان و چه در سطح خرد، عامل فرهنگی (میزان سواد و تحصیلات)بوده است . ساخت مشاغل از مشاغل کشاورزی ویدی و مشاغل کمتر تخصصی به سوی مشاغل غیر کشاورزی، شهری و تخصصی تر سیر کرده است . روند تحول طبقات پایگاهها حاکی از کوچک شدن طبقهء پایین پایین و بزرپ تر شدن طبقهء متوسط و بالا می باشد. به علت بالا بودن میزان تحرک و جابجایی، ساخت قشربندی در جامعهء نمونه، متزلزل و ناپایدار به نظر می رسد. طبقات پایین و میانی بیشترین میزان جذب و از دست دادن نیرو را داشته اند در حالی که طبقهء بالای بالا تقریبا" موفق به حفظ ترکیب و ثبات خود شده است .